Samen Zorgen

De aanleiding was dat er in de spoedzorg en op de operatiekamers grote personeelstekorten aan verpleegkundigen en dokters zijn. Die tekorten zijn er nu al en zullen de komende jaren alleen maar groter worden. Daarnaast zal de vraag naar zorg, omdat Zuid-Limburg nog meer vergrijst dan de rest van Nederland, toenemen.

Om kwaliteit van zorg te kunnen blijven leveren, moeten we de zorg anders organiseren. De Regietafel is in het najaar van 2023 gestart, nadat de regio zorgen heeft geuit over de voorgenomen wijzigingen die in de zomer van 2023 zijn gepresenteerd. Om deze zorgen en ook de wensen van burgers en belanghebbenden mee te nemen is een brede maatschappelijke verkenning gestart onder leiding van onafhankelijk voorzitter Lea Bouwmeester. Naast deze voorzitter zijn zorgverzekeraar CZ, Burgerkracht, huisartsen, Ambulancezorg en Zuyderland hier nauw bij betrokken (de Regietafel).

De landelijke inspectie voor gezondheidszorg (IGJ) staat helemaal achter de gekozen aanpak van een brede maatschappelijke verkenning en bovendien achter de gepresenteerde uitkomst daarvan.

De Regietafel constateert dat de zorgkloof dé grote opgave is in Zuid-Limburg.

Er zijn toenemende zorgvragen en een afnemend aantal medewerkers. Dus zijn er maatregelen nodig om de gezondheid te vergroten én goede zorg beschikbaar te houden.

A. Kwaliteit van zorg behouden door het anders te organiseren

Het leeuwendeel van deze zorg, 85%, blijft 24/7 in Heerlen en in Sittard-Geleen aanwezig (zie infographic). Dat geldt ook voor de spoedzorg, deze blijft op beide locaties aanwezig. Daarnaast kan een inwoner uit deze regio in Heerlen terecht voor operaties die vaak voorkomen. Bijvoorbeeld een gebroken heup, knieoperaties en liesbreukoperaties. Ook komt er een nieuwe afdeling voor oudere patiënten die een paar dagen zorg nodig hebben, omdat ze niet naar huis kunnen en de huisarts de benodigde zorg ook niet kan geven. In Sittard-Geleen kun je terecht als je een heel ingewikkelde operatie nodig hebt (bijvoorbeeld een hersenoperatie).

Om met de huidige en toekomstige personeelstekorten de kwaliteit van zorg voor inwoners van Zuid-Limburg te kunnen garanderen worden de SEH en IC geconcentreerd in Sittard-Geleen. Dat is om nodig om die complexe zorg goed te kunnen blijven leveren en te kunnen blijven voldoen aan de kwaliteitseisen die gesteld zijn aan deze zorg. In Heerlen zal de hoog volume planbare zorg geconcentreerd worden. Door dit efficiënt en klantvriendelijk te organiseren zullen, met behoud van de vertrouwde kwaliteit van Zuyderland, de wachttijden afnemen.

Tenslotte zal in beide regio’s invulling gegeven worden aan het ‘Sociaal Hospitaal’, een aanpak gericht op gezinnen met meerdere problemen, die zorgvragen hebben die vaak veroorzaakt worden door onderliggende sociale problematiek.

B. De gezondheid van inwoners te verbeteren.

Deze opgave heeft in de eerste plaats te maken met huisvesting, opleiding, het al dan niet hebben van werk, schuldenproblematiek en de mogelijkheden van inwoners om goed voor zichzelf te zorgen. In het ziekenhuis kom je (pas) als er zorgproblemen zijn die te maken hebben met ziekte of een ongeluk. Deze twee werelden gaan we veel meer verbinden, want deze mensen zitten in de spreekkamer. Dat gaan we doen via een sociaal hospitaal, een wijkpaanpak en pluspraktijken.

Beide ziekenhuizen blijven 24/7 open en op beide locatie blijft een spoedvoorziening aanwezig. En we hebben ook te maken met een groot personeelstekort. Niet alleen op de SEH en de IC, maar ook op de operatiekamers en bij de huisartsen. Dit is niet alleen de situatie in Zuid-Limburg, maar in heel Nederland en ook in omliggende landen. Al jaren wordt er volop opgeleid en gewerkt aan aantrekken en behoud van personeel, maar toch blijft er krapte. De nadrukkelijke voorspelling op basis van vele publieke Nederlandse rapporten is dat dit tekort verder fors toeneemt door een stijgende zorgvraag en vergrijzing ook onder zorgpersoneel. Vandaar dat de keuze is gemaakt om de SEH en IC onder te brengen op één locatie. Daar is namelijk de krapte het grootst en de meest specialistische zorg nodig.

Behoud van kwaliteit en toegankelijkheid staat voorop. We hebben daarom eerst gekeken hoe we die borgen. Daarna is er gekeken naar andere criteria.

Om tot een keuze te komen waar de Spoedeisende Hulp en Intensive Care worden gehuisvest, zijn zeven verschillende criteria gebruikt waarbij de beide locaties ten opzichte van elkaar zijn afgewogen. Deze criteria zijn samen vastgesteld tijdens de brede maatschappelijke verkenning onder andere met burgers. De criteria zijn: passende zorg, kwaliteit van zorg, toegankelijkheid, betaalbaarheid, verplaatsing van werkplekken, brede welvaart en duidelijkheid. Voor de plek waar de SEH komt heeft het onderzoek van Het PON Telos uitgewezen dat het niet uitmaakt voor de brede welvaart waar het ziekenhuis komt te staan. Kwaliteit, toegang en brede welvaart zijn geborgd, ongeacht de plek waar de SEH staat.

Het criterium betaalbaarheid wijst uit dat een SEH in Heerlen 231 miljoen duurder is dan in Sittard-Geleen. Terwijl het niet aantoonbaar een verbetering van de zorg oplevert. De keuze voor de SEH in Sittard-Geleenzal iets meer vervoersbewegingen betekenen voor inwoners uit Parkstad. Echter is een niet betaalbare variant geen optie. Kiezen voor locatie Heerlen zou 231 miljoen extra kosten met zich meebrengen, terwijl er geen meetbare meerwaarde is voor de kwaliteit van zorg in de regio.

De kwaliteit van zorg blijft hetzelfde, of je nu kiest een SEH en IC op locatie Heerlen of locatie Sittard-Geleen. Lokale uitdagingen als het gaat om gezondheid en sociale problematiek, zijn niet doorslaggevend geweest om tot een andere keuze te komen: deze uitdagingen zijn namelijk bij een SEH en IC in Sittard-Geleen en bij een SEH en IC in Heerlen gelijk. Wel werken we via een Sociaal Hospitaal aan het helpen van mensen met meerdere zorgvragen tegelijk, gecombineerd met sociale problemen, zoals schulden. Zo kunnen we mensen eerder helpen, samen met andere professionals, bijvoorbeeld uit de welzijnssector.

Deze koers hebben CZ en Zuyderland overgenomen en er wordt nu gestart met de uitwerking, uiteraard met partners.

Deze koers geeft richting aan de toekomstige uitwerking van het zorglandschap in Zuid-Limburg (vanaf 2030 en verder). Richting is ook nodig, want zonder richting staan we stil. En dat kunnen we ons niet veroorloven gezien de gezondheidszorg problemen in de regio.

Tegelijk is er binnen de koers ruimte om nieuwe ontwikkelingen een plek te geven. En als de komende jaren een ander beeld ontstaat rondom personeelskrapte, dan zullen wij daar op bijsturen in het te realiseren eindplaatje. We blijven flexibel samenwerken in een netwerk, zodat we in kunnen blijven spelen op veranderingen. Want deze brede verkenning ook heeft opgeleverd is dat zorgpartijen, maatschappelijke partners en gemeenten dichter tot elkaar zijn gekomen. Want deze partijen kunnen deze grote opgave alleen samen beantwoorden, in verbinding met burgers en hun dagelijks leven.

Regietafel

• Lea Bouwmeester (onafhankelijke voorzitter)
• Ambulancezorg Limburg
• Burgerkracht Limburg
• CZ
• Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg
• Huisartsen Westelijke Mijnstreek
• Zuyderland
• Gupta Strategists (inhoudelijke voorbereiding)

Stakeholders

• Alliantie Nationaal Programma Heerlen-Noord
• Bestuurlijk overleg Care-Cure
• Brightlands Smart Services Campus
• Burgerdialogen (Praat Mee Tafels)
• BZK
• Cicero Zorggroep
• GGD Zuid-Limburg
• Inspectie IGJ (via Zuyderland)
• Interne gremia Zuyderland
• Laurentius Ziekenhuis
• Cicero
• Mijnstreekcoalitie
• MKB Limburg
• MUMC+
• Nationaal Programma Heerlen-Noord
• Netwerk Acute Zorg Limburg
• Provincie Limburg
• Seniorenraad Parkstad
• Sevagram
• Meander
• St.Jans Gasthuis Weert
• Stadsregio Parkstad
• Gemeenten Zuid-Limburg
• VGZ
• VieCuri
• VWS
• Wijkdialogen (inwoners)
• Ziekenhuis alliantie Parkstad
• Zuyd Hogeschool

Bekijk hier de presentatie die begin maart door Lea Bouwmeester is gegeven aan de diverse gemeenteraden in Zuid-Limburg. Hierin wordt dieper ingegaan op de aanleiding, tijdslijn en burgerdialogen rond dit proces.

Presentatie: Brede maatschappelijke verkenning Zuid Limburg – dialoogbijeenkomst Raadsleden

Bekijk hier de presentatie die op 18 maart door Lea Bouwmeester is gegeven aan diverse media en andere betrokkenen in Zuid-Limburg. Hierin wordt dieper ingegaan op het voorkeursscenario ‘maximaal beschikbaar en maximaal bereikbaar’. Ook staat in deze presentatie meer achtergrondinformatie over de acht onderzochte scenario’s en de uitwerking om te komen tot één basisvariant.

Presentatie: Eerste schifting in scenario’s (18 maart 2024)

Tijdens het debat over acute- en spoedzorg op 11 april is er in de Tweede Kamer gesproken over het proces van de Regietafel en de toekomstscenario’s van Zuyderland Medisch Centrum. Ook zijn hierover een drietal moties ingediend.

Lees hier de reactie namens de Regietafel die op 14 april is verzonden. 

“Ik zie het als mijn rol om gezamenlijke wijsheid te organiseren die bijdraagt aan een gezonde toekomst en passende zorg in Zuid-Limburg. Waarbij de kracht van mensen en bedrijven uit de regio wordt benut om de uitdaging samen te beantwoorden. Daarbij is elke stem belangrijk.Samen zijn we slimmer, samen kunnen we veel, en samen zijn we tot meer in staat.”

”Ambulancezorg Limburg wil de best passende acute zorg leveren in de regio. We zijn daarom structureel in overleg met de ziekenhuizen, zorgverzekeraars en andere ketenpartners zodat we tijdig in kunnen spelen op ontwikkelingen in het zorglandschap. Onze deelname aan de Regietafel Zuyderland is daar een goed voorbeeld van. We nemen geen stelling in over de plannen van het ziekenhuis, maar zullen vanuit onze eigen expertise input leveren aan het gesprek. Wij volgen actief de ontwikkelingen en zullen tijdig inspelen op het uiteindelijke scenario zodat we onze dienstverlening kunnen blijven waarborgen.”

Jeroen van Tilburg – Bestuurder Ambulancezorg Limburg

Han von den Hoff – directeur Stichting Burgerkracht Limburg

“Gezondheid en zorg zijn belangrijk voor veel mensen. Maar het knelt, want mensen hebben niet dezelfde kans op een gezond leven en zorgverleners krijgen het steeds drukker. Dat zorgt voor dilemma’s en vraagt om keuzes, over het ziekenhuis, over de manier van zorg die in de toekomst nodig is en over gezondheid. Ik vind het belangrijk dat inwoners kunnen vertrouwen op toegang tot zorg, ook bij spoed. Om deze vraagstukken aan te pakken, is samenwerking onmisbaar. Dat betekent dat we ons denken en handelen niet moeten laten begrenzen door de muren van onze eigen organisaties, het belang van de regio voorop moeten stellen en volop gebruik moeten maken van de kennis en ervaring die er in Zuid-Limburg is. Zo krijgen we oplossingen die voor én van de regio zijn.”

Joep de Groot – Bestuursvoorzitter zorgverzekeraar CZ

Ester Klaassen – Bestuursvoorzitter HaCo West

”Hoe kunnen we ook in de toekomst een goed antwoord blijven geven op de zorgvraag in onze regio? Dit is een enorm grote uitdaging. Deze kunnen we alleen gezamenlijk aanpakken met huisartsen, andere zorgprofessionals, inwoners en (zorg)organisaties uit de regio.”

Luc Harings – Voorzitter Medische Staf Huisartsen OZL (Oostelijk Zuid-Limburg)

David Jongen – Bestuursvoorzitter Zuyderland

Leonne Prompers – Voorzitter Medisch Specialistisch Bedrijf