Eerste promotietraject binnen verpleegkundige beroepsgroep Zuyderland

Momenteel is verplegingswetenschapper in Zuyderland Fran Peerboom bezig met een promotie (PhD) binnen de LISTEN-studie. En dat is bijzonder, want niet alleen de inhoud van het onderzoek is interessant, ook de koppeling tussen onderzoek en verpleegkundigen is nieuw. Zo werd er nooit eerder in Zuyderland een promotietraject gestart door een verpleegkundige. De recente ontwikkelingen onderstrepen de academisering van het verpleegkundig vak binnen het grote STZ-ziekenhuis Zuyderland Medisch Centrum.

Met de LISTEN-studie moet in komende vier jaar inzicht gecreëerd worden in de belangrijkste elementen van de end-of-life communicatie (gesprekken over de laatste levensfase) door verpleegkundigen.

De rol van verpleegkundigen
‘Het stukje voorbereiding van (fragiele) ouderen op het overlijden, wordt nu meestal door artsen gedaan’, vertelt Fran. ‘Maar het is een rol die ook prima door verpleegkundigen vervuld zou kunnen worden. Vaak hebben zij zelf echter niet de competenties om zulk soort gesprekken te voeren. Met mijn onderzoek wil ik onder andere een raamwerk ontwikkelen, waarmee verpleegkundigen hier ook tijdens hun opleiding al meer mee in aanraking komen.’

Recente studies
Fran wordt vanuit Maastricht University en Zuyderland door associate professor Judith Meijers begeleid. Zij bekrachtigt de uitleg van Fran en illustreert de noodzaak met eerder onderzoek. ‘De verpleegkundigen als grootste beroepsgroep zouden een meer leidende rol moeten hebben. Recente studies leren dat verpleegkundigen een essentiële, verrijkende en verdiepende rol kunnen vervullen, mits ze daartoe voldoende toegerust zijn. Uit onderzoek blijkt dat bij de verpleegkundige beroepsgroep fundamentele kennis ontbreekt over kenmerken van optimale end-of-life communicatie en over de daarbij benodigde vaardigheden.’

‘Een goede dood’
Voor een goede dood is het belangrijk dat ouderen samen met hun naasten en zorgverleners de ruimte krijgen om in alle rust met elkaar te kunnen praten, om wensen uit te spreken en beslissingen (zoals reanimatiebeleid) weloverwogen zelf te nemen en vast te leggen. Dit proces wordt Advance Care Planning (ACP), of proactieve zorgplanning, genoemd. De coronapandemie heeft nogmaals duidelijk gemaakt hoe groot het belang van tijdige ACP is, ook bij ouderen zonder levensbedreigende ziekten.

Laten nadenken
Ondanks de stijgende aandacht voor ACP in de maatschappij en wetenschap, sterven jaarlijks duizenden ouderen terwijl ze zorg aan het levenseinde ontvingen die niet in overeenstemming was met hun voorkeuren. Dat kan en moet anders, volgens Fran en Judith. ‘Zo vroeg mogelijk iedereen die zorg van Zuyderland ontvangt laten nadenken over een levenseinde, dat is waar we naartoe willen met dit onderzoek.’

Spil in het web
Fran startte vorig jaar in haar rol als verplegingswetenschapper. Samen met Daniël Huijten was zij de eerste ooit in zo’n functie binnen Zuyderland. Eén dag in de week staat Fran echter nog ‘aan bed’ en weet dus als geen ander hoe belangrijk de rol van de verpleegkundige kan zijn. ‘We zijn vaak echt een spil in het web van diverse organisaties, verzorgenden, verpleegkundig specialisten en natuurlijk de patiënt. Met het LISTEN-project richten we ons dan ook op zowel de CURE als CARE, dus ziekenhuis, thuiszorg en verpleeghuis.

De deelname aan deze studie werd mogelijk dankzij een persoonlijke subsidie van Judith Meijers. Die haalde zij binnen in samenwerking met Zuyderland.